خرافات نتیجه مثبت هم دارد

شما هم مانند بسیاری از انسان ها، بدون آگاهی و ناخودآگاه در بسیاری از عقاید و موهومات خرافه پرستی دخیل هستید. در این باره کمی فکر کنید.آخرین باری که به تخته زدید، آخرین باری که از نگاه کردن به گربه سیاه پرهیز کردید و آخرین باری که طالع خود را با دقت و اشتیاق مطالعه کردید، به یاد می آورید!

همه اینها نمونه هایی از عقاید خرافی است ، که ما هر روز با آنها سر و کار داریم و برخی صاحبنظران به آنها تفکرات جادویی می گویند. طبق آخرین آمار، نیمی از مردم امریکا، افرادی خرافاتی هستند.

به طوری که اعتقاد به خانه ارواح ، سحر و جادو و جن و پری طی دهه های اخیر بشدت افزایش یافته است ؛ اما براستی علل روان شناختی موجود در این تفکرات جادویی چیست و آیا این خرافات و عقاید به نفع ماست یا به ضرر ما؟

بسیاری معتقدند، دعاهای پیش از مسابقه های ورزشی به ورزشکاران روحیه می دهد و آنها را آرام می کند. این گونه اعتقادات جزو خرافات محسوب نمی شوند و قطعا در بالا بردن روحیه ورزشکاران تاثیر دارد، اما برخی اعتقادات عجیب و غریبی دارند ؛ مثلا این که پیش از شروع مسابقه باید چند ضربه به توپ بزنند. در غیر این صورت در آن مسابقه موفق نخواهند شد.

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید خرافات و موهوماتی از این دست در نتیجه بروز اختلالات وسواسی رخ می دهد. در علم روان شناسی به آن اختلال وسواس اجبار یا (OCD) گویند. برای چنین افراد وسواسی ، عادت به انجام برخی اعمال خاص باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره می شود ؛ مثل شخصیت جک نیکلسون در فیلم As good as it gets، که با وسواس خاصی حتما باید از روی شکاف ها و درزهای پیاده رو می پرید، یا هر روز فقط روی یک میز خاص در یک رستوران خاص غذا میخورد و قادر نبود هیچ گونه تغییری در این عادت هر روزه خود به وجود آورد.

افرادی که به OCD و اختلالات رفتاری وسواسی مبتلا هستند، گمان می کنند اگر از یکی از این عادات اشتباه خود دست بردارند، اتفاقی برای آنان خواهد افتاد و هر اتفاق بد و ناگواری را به گونه ای به آن ربط می دهند. دکتر پل فاکسمن ، معتقد است که بیشتر بیماران درباره چیزی نگران هستند و معتقدند اگر نگران نباشند احتمال وقوع آن اتفاق بیشتر می شود و این نوعی خرافات است.

ه هر حال اگر شما در خود نشانه هایی از تشویش و نگرانی و تنش می بینید و احساس می کنید این رفتارها از کنترل شما خارج هستند، حتما به پزشک مراجعه کنید، تا پیش از توسل به خرافات و موهومات ، به درمان این بیماری های وسواس گونه بپردازید.

برای کنترل این گونه نگرانی ها و تشویش ها که منجر به پذیرش برخی خرافات می شوند، لازم است نیروهایی را درون خود به جریان بیندازیم و به دنبال قوانین و توجیه پیدایش هر پدیده باشیم.

باید این حقیقت را بپذیریم که اتفاقات و پدیده ها تحت کنترل ما نیستند. درست است که در زندگی همه ما موقعیت هایی وجود دارد که ممکن است بسیار مهم و حیاتی و سرنوشت ساز باشند، اما مطمئنا به طور کامل در اختیار ما و مطابق بامیل و خواسته ما نیستند.

برخی معتقدند اعتقاد به خرافات ، این توان را به افراد می دهد که خود را برای نتیجه و پیامد آن اتفاق آماده کنند.

● دوست یا دشمن

احساس امنیت و اعتماد به نفس ، یکی از پیامدهای خوب اعتقاد به برخی عقاید این چنینی ( البته در حد معقول ) است ؛ مثلا برخی افراد معتقدند اگر فلان لباس را بپوشند، یا فلان شی خاص را با خود حمل کنند، برایشان خوش شانسی و موفقیت به همراه می آورد و همین حس به آنها اعتماد به نفس کاذب می دهد.

دکتر فاکسمن معتقد است گاهی خرافات و اعتقادات خرافی مایه دلخوشی انسان ها هستند به این معنی که شما فکر می کنید یک نیروی غیبی به شما کمک می کند. شاید واقعا هم همین طور باشد. پشت اعتقادات انسان ها، نیروی شگرفی پنهان است.

اگر پیامد یک موضوع کاملا شانسی باشد، اعتقادات خرافی نمی توانند تاثیرگذار باشند، اما وقتی عملکرد و نقش انسان ها یک فاکتور کلیدی و مهم در پیامد و نتایج کارها باشد، اعتقادات خرافی می توانند یک مزیت و نوعی محرک در انجام کارها محسوب شوند.

تاثیرات روان شناس بر رفتارها و عقاید خرافی بسیار واضح و مشخص است ؛ مثلا همان طور که پیش از این به آن اشاره شد، آیا تا به حال برای شما پیش آمده که احساس کنید یک لباس یا شی خاصی برای شما خوش شانسی می آورد. در این صورت شما با پوشیدن آن لباس یا همراه داشتن آن شی خاص افکار مثبت را در ذهن خود ارتقا می دهید و از تنش و نگرانی دور می شوید ؛ اما ناگفته نماند که گاهی این طرز فکرها سد راهی برای عملکرد مناسب شماست.

عقاید خرافی می توانند نقش منفی هم در زندگی ما داشته باشند، بخصوص اگر با عادتهای نادرستی مانند شرطبندی توام باشند. بسیاری از افرادی که به شرطبندی و خرافات مرتبط با آن عادت کرده اند، در زندگی خود با مشکلات عدیده ای روبه رو هستند.

محققان معتقدند، ترس از خرافات ، زندگی برخی افراد را مختل می کند و باعث تنش های بسیاری می شود ؛ مثلا عدد ۱۳و نحسی آن برای برخی افراد واقعا دردسرساز شده است. طبق تحقیقات صورت گرفته زنان به طور کلی از مردان خرافاتی تر هستند.

شاید یک دلیل آن از دید روان شناسی این باشد که زنان بیش از مردان تنش و نگرانی را احساس می کنند و بیش از مردان به فکر چاره ای برای رفع آن هستند. به طور کلی افرادی که مضطرب تر و نگران تر هستند راحت تر عقاید خرافی را قبول می کنند. ضمنا زنان احساس می کنند نسبت به مردها کنترل کمتری بر سرنوشت و آینده خود دارند. به طور کلی افرادی که بر افکار و احساسات خود کنترل درونی دارند، کمتر دچار خرافات می شوند و واقع بینانه تر با مسائل برخورد می کنند. به هر حال مادرها و مادربزرگ های ما، هنگامی که پشت سر مسافر آب می ریزند، برای دور ماندن از چشم زخم ، اسپند دود می کنند و به گردن بچه ها سنگهای آبی رنگ آویزان می کنند و صدها مورد اینچنینی احساس آرامش و اطمینان بیشتری دارند؛ اما باید به این حقیقت توجه کرد که واقعیت و حقیقت در زندگی حرف اول را می زند و تنها با یاد خدا می توان آرامش حقیقی را به دست آورد.