تیپ های شخصیتی نه وجهی مکتب

تیپ های شخصیتی نه وجهی مکتب اناگرام (توسط سهیلا سروش نیا)

تا کنون تقسیم بندی های متفاوتی در مورد شخصیت مطرح شده است، یکی از مکاتبی که در مورد شخصیِت به بحث پرداخته مکتب اناگرام است. نکته ای که در مورد این مکتب حائز اهمیت است،کاربردی بودن آن است چرا که پس ازآشنایی با این مکتب می توان شخصیت خود را بهتر شناخت، به علل رفتارهای خود در موقعیت های  مختلف پی برد، همچنین  شناخت بهتری نسبت به اطرافیان خود به دست آورد و چه بسا رنجی را که آدمی ممکن است در روابط با دیگران داشته  باشد پایان دهد و به موفقیت و آرامشی که سالها در انتظارش بوده برسد.

این مکتب تلفیقی از مکاتب شرقی برخاسته از صوفی ها در شرق ایران، آسیای میانه، یافته های امروز و نیز یافته ها ی صد سال اخیر روان شناسی است. شخص خاصی را نمی توان به عنوان بینان گذار آن معرفی کرد، با این حال می توان گفت ” گورجیف(G. I. Gurdjieff)، دانشمند روسی این مکتب را به صورت منظم و هماهنگ گرد آوری کرده است و اشخاصی چون ” اسکار ایچازو (Oscar Ichazo)” و “کلودیو نارن جو (Claudio Naranjo) ” مکتب اناگرام را با علم روان شناسی تلفیق کرده و به وسیله یافته های جدید قرن بیستم ساختار علمی تری به این مکتب داده، از این رو زمینه برای تحقیقات نیز فراهم شده است .

معنی لغوی کلمه اناگرام یا انیه گرم “نه وجهی” است . در این مکتب انسانها به نه گروه متفاوت تقسیم می شوند.  ویژگی های هر گروه به طور مجزا تشریح می گردد و ابعاد مختلف فکری ، احساسی و اجتماعی هر گروه روشن می شود. نه تیپ به یک دایره تشبیه شده، از آنجایی که دایره رأس و قاعده ندارد فاصله ی هر تیپ تا مرکز دایره برابر است، بدین معنا که هیچ تیپی و هیچ موقعیتی از نظر مکانی به تیپ های دیگر برتری ندارد.

از آنجایی که انسان به دلایلی چون برقراری ارتباطی راحت تر و پیش بینی رفتار دیگران میل  به طبقه بندی موضوعات دارد این طبقه بندی به گونه ای انجام شده که بتوانیم به خوبی رفتارهای خود و دیگران را حـس کرده ، مشاهده کنیم و در زندگی خود به سوی رشد گام برداریم .

تأ کید این مکتب بر این است که هریک از ما زاویه ی دید منحصر به فردی به دنیا داریم، با این وجود انسانهایی که دریک تیپ شخصیتی جای دارند دیدشان به هم شبیه تر است. بسی جای شگفتی است چرا كه با توجه به آنچه گفته شد انتظار  آن می رود شبا هت های بسیار فاحشی را بین انسانها ببینیم اما در ظاهـــر چنین به نظر نمی رسد بدین علت كه حتی انسانهایی كه در یك تیپ شخصیتی جای دارند از نظر میزان رشد یافتگی در یك حد نیستند ؛ واما پرداختن به علل دیگر نیازمند آن است كه با تیپ های شخصیتی آشنا شده باشیم .

برای اینكه نقش واقعی مردم را در زندگی خود دریابیم كافی است از قالب های فكری و حسی خود خارج شده و خود را در جایگاه تفكری آنها قرار دهیم. نكته دیگری كه این مكتب برآن تأ كید می كند ” مشاهده درون ” است؛ تا بدین وسیله بتوانیم به ویژگیهای خود پی ببریم . بزرگان این مكتب بر این باورند كه خود آدمی بهترین منبع برای تیپ شخصیتی اش است. كلام آخر اینكه با آموزش مكتب انیاگرام ویژگیهای خویش و دیگران را بهتر شناخته و احساس رضایت بیشتـری از خویشتن و روابطمان در زندگی خواهیم داشت.آنچه خواندید مختصر مطالبی راجع  به مكتب اناگرام است.

خلاصه تیپ‌های شخصیتی مكتب اناگرام

1. کمال طلب:
   از نظر اخلاق بسیار قوی هستند، از خود و دیگران انتقاد می‌كنند. فكر می‌كنند كه فقط یك راه صحیح وجود دارد. از اشتباه كردن می‌ترسند. از واژه‌های «باید» و «حتما» خیلی استفاده می‌كنند. همواره نگران آن هستند که آیا به اندازه كافی خوب هستند. شیوه تفكر افراد «همه یا هیچ» است. افرادی بسیار جدی و خشك هستند. نظافت و تمیزی نقش بسیار مهمی در زندگی اغلب آنها دارد. افرادی وقت‌شناس و خوش‌قولند.
2. امداد رسان:
   وقت خود را صرف نیازهای دیگران می‌كنند، در جستجوی این هستند كه دوست داشته شوند و این كار را با ضروری نشان دادن خود برای دیگران انجام می‌دهند. حمایت‌گرانی ناب هستند. از طردشدن واهمه دارند. جذب افراد قدرتمند می‌شوند و مایلند یار نزدیك یك فرد صاحب قدرت باشند.
3. بازیگر:
   آنچه برایشان بیش از همه اهمیت دارد، موفقیت‌هایشان است. همواره به فكر برنده شدن در موقعیت‌های رقابتی هستند. در رنگ عوض كردن استاد هستند. افرادی پر كار كه خود را با كارهایی كه انجام می‌دهند می‌شناسند. به دنبال پول، پرستیژ و رفاه هستند. سعی می‌كنند وارد مقولات احساسی و عاطفی نشوند.
4. محزون:
   خواهان اموری هستند كه در دسترس نیست. ایده‌آل‌ها هرگز در اینجا و حالا نیست. معمولا غمگین هستند و خُلق متغیر دارند. اشتغال ذهنی آنها با گمشده‌ها، عاشق غایب و  امور از دست رفته است. آنچه در دسترس است، بی‌ارزش است و آنچه بدست‌آوردنش سخت است را می‌خواهند. خواستار توجه هستند و عدم توجه آنها را غمگین می‌كند. ارتباطات و جمع‌های یكنواخت برایشان كسل‌كننده است. امور تاریك و ممنوع، همیشه برایشان جذابیت دارد. حس زیبایی شناختی قوی دارند.
5. مشاهده‌گر:
   از دیگران از نظر هیجانی- عاطفه فاصله می‌گیرند. خواستار تنهایی هستند و با دیگران درگیر نمی‌شوند. افرادی كنجكاو  و نیازمند دانستن بیشتر هستند. می‌خواهند همه چیز را ببینند و از آن سردرآورند. احساسات خود را به راحتی بروز نمی‌دهند. از تظاهر كردن به شدت تنفر دارند، آنها از تحمیل متنفرند.
6. حامی مظلوم :
   به مراجع قدرت بی‌اعتقادند و به آنها سوءظن دارند. افرادی ترسو و شكاک هستند كه بجای عمل كردن، بیشتر فكر می‌كنند. مرتب فكر می‌كنند كه در ذهن دیگران چه می‌گذرد. افرادی وظیفه شناس هستند. از نشان دادن خشم خود به شكل مستقیم می‌ترسند. یك نوع تیپ 6 ضدترس است كه سراغ فعالیت‌های مخاطره‌آمیز می‌روند.
7. خوشگذران:
   جوانان ابدی، افرادی پرماجرا با نگرش شكم‌ پرستانه به زندگی. اهل تعهد و التزام نیستند، خواهان اختیارات زیادی می‌باشند. از نظر هیجانی همواره شاد و خلق بالاست. آنها به دیگران كمك می‌كنندكه بخش‌های زیبای زندگی را ببینند. دارای روحیه طنز هستند. از گفتگوهای عمیق اجتماعی و فرهنگی و علمی اجتناب می‌كنند. افرادی تنوع طلب هستند و شعارشان اینست كه هر چه بیشتر بهتر.
8. رئیس:
   افرادی قوی و با قدرت، اهل مبارزه و نزاع، كه به راحتی خشم خود را نشان می‌دهند. آنها می‌اندیشند كه قدرتمندان صاحب همه چیز و لایق احترامند و ضعفا ناتوان هستند. خواهان اعمال قدرت خود هستند. آنها هیچ وقت عذرخواهی نمی‌كنند و عقاید دیگران را همواره زیر سوال می‌برند. تحمل دردشان زیاد است. نیروی زندگی عظیمی دارند. استاد آشكار كردن نقاط ضعف دیگرانند.
9. میانجی:
   دچار دوگانگی هستند، همه نقطه نظرها را می‌توانند در نظر بگیرند. نیازهای دیگران را بهتر از نیازهای خود می‌شناسند. مصلحان، مشاوران و میانجی‌های بسیار خوبی هستند. انگیزه‌های قوی ندارند، اغلب تصمیم نهایی را نمی‌گیرند. آنها هیچ چیز را دور نمی‌ریزند. همكارانی خوب و شنوندگانی پرطاقت هستند. خواهان صلح و صفا می‌باشند. با دیگران همراهی می‌كنند و با همه موافقند، و به امور جزئی و حاشیه‌ای بیش از امور مهم می‌پردازند.